બાળકોને સમયનું મહત્વ શીખવીએ.
લગભગ ત્રીજા કે ચોથા ધોરણમાં આવતાજ બાળકને સમયની અછત વર્તાય છે. શાળા, ટ્યુશન ઉપરાંત ઘણી બધી ઈતર પ્રવૃત્તિના ભાર તળે જાણે ૨૪ કલાક પણ તેને ઓછા પડે છે. ટાઈમ મેનેજમેન્ટ એટલે અગત્યના કામોને ઓળખી નિયત સમયમાં તેને પુરા કરવા. જો માતા-પિતા ઈચ્છે કે બાળક જે પણ ક્ષેત્રમાં જાય તેમાં તે ખુબ સફળ થાય અને આગળ વધે તો તેનામાં સમયની કિંમત તેમજ અગત્યના કામો સમયસર પુરા કરવાની આવડત નાનપણથી જ હોવી જોઈએ.
ટાઈમ મેનેજમેન્ટના પ્રત્યક્ષ પાઠ બાળક માતા-પિતાને જોઇને જ શીખતું હોય છે. માતા-પિતા જ બિનજરૂરી વિષયોમાં સમય વેડફે અને બાળકો પાસે ટાઈમ મેનેજમેન્ટની આશા રાખે તે શક્ય નથી. બાળકને સમયનું મેનેજમેન્ટ શિખવાડતા પહેલા માતા-પિતાએ પહેલા પોતાનું ટાઈમ મેનેજમેન્ટ સુધારવું પડે. ૫ થી ૧૦ વર્ષના બાળકોને “આજના દિવસમાં આપણે શું શું કરીશું?”, તેમ કહી આખા દિવસમાં ૪ થી ૫ કામો કરવાના છે તે શિખવાડાય. દા.ત આજે આપણે સાથે ગાર્ડનમાં જઈશું, પછી ઘરમાં બેસી કોઈ ગેઈમ રમીશું, પછી બધા સાથે બેસી જમીશું, કોઈ ટી.વી પ્રોગ્રામ જોઈશું અને રાત્રે વાર્તા કહી સુઈ જઈશું. બાળકનું મગજ પણ નક્કી કરેલા પાંચ કામો પત્યા કે નહીં તેની નોંધ નાનપણથી જ લેતું થઇ જાય છે.
નાનપણમાં સમયનો વ્યવસ્થિત ઉપયોગ કરતા શીખવવું પ્રમાણમાં સરળ હોય છે. ખુલ્લા મેદાનોની રમત, નિયમો, હાર-જીત પણ બાળકોને સમય મેનેજમેન્ટના પાઠ સુંદર રીતે શીખવે છે. ૧૦ થી ૧૫ વર્ષના બાળકો માટે તેમના કાર્યો સાથે સમયને સાંકળવો પડે. તેમના બે કાર્યો વચ્ચે થોડી જગ્યા રાખવી. ધારો કે સ્કુલ ૧ વાગ્યે છુટે તે પછી તેમને જમવા, સુવાનો પુરતો સમય મળવો જ જોઈએ. તેમનું ટ્યુશન તુરત ૨ વાગ્યે ના રખાય. ૪ થી ૫ ટ્યુશન, ૫ થી ૭ રમવાનું અને ૭ થી ૮ પાછુ ભણવાનું કે ટ્યુશન તેમ રખાય. ઘણા બાળકોને ૪ થી ૫, ૫ થી ૬, ૬ થી ૭ તેમ ખુબ ભરચક પ્રવૃત્તિઓનું સમયપત્રક હોય છે. તેમાં તેઓ પોતે જ બોજ હેઠળ આવી જાય છે. નાનપણથી જ તેઓ પ્રવૃત્તિનો આનંદ લેવાને બદલે તેને ભારરૂપ ગણે છે. તેની અસર તેમના સ્વભાવ, ભૂખ અને ઊંઘ પર પણ પડે છે.
ઘરના પ્રસંગોમાં, પ્રવાસે જતા અને ખરીદી વખતે બાળકોને સાથે રાખવાથી તેઓ કામ અને સમયને સાંકળતા શીખી જાય છે. ૧૫ વર્ષથી મોટા બાળકોને બીજા દિવસે શું કામ કરવાના છે, તેની ચર્ચા તેઓ સાથે બેસીને કરવી જોઈએ. તેમાંથી કયા કામો અગત્યના છે, કયા કામો તેણે પહેલા કરવા જોઈએ અને કયા કામોને છેલ્લે રાખવા અને કદાચ આ કામો ના થાય તો પણ ચાલે તે શીખવવું જોઈએ. ક્યાંક બાળકની ભૂલ થાય તો તેને ઉતારી પાડી અને ધમકાવવાને બદલે બાળકે તેનો સમય ક્યાં બગાડ્યો તેનું હળવાશથી ધ્યાન દોરવું. ઓછા અગત્યના કામો અઠવાડિયામાં કે મહિનામાં થાય તો પણ ચાલે તેવું તેને સમજાવવું. ભણવામાં કે રમત-ગમતમાં આવતા બે કે ત્રણ અઠવાડિયામાં તે શું કરવા ઈચ્છે છે તેની ચર્ચા તેની સાથે બેસી કરવી જોઈએ. ટાઈમ મેનેજમેન્ટની ચિંતામાં તેની આંતરિક શક્તિઓ ક્ષીણ થાય તેવું દબાણ પણ ના હોવું જોઈએ. સમય મેનેજમેન્ટ શીખવવા માટે માતા-પિતાએ બાળકને પોતાનો સમય આપવાનું મેનેજમેન્ટ ખાસ કરવું પડે. બાળકને ઓછો સમય આપી બાળક સુંદર સમય મેનેજમેન્ટ શીખે તે અશક્ય છે.
મુલાકાતી નંબર: 430,117
લેખકVijay N Bharad Singer and Musician
on August 31, 2017 at 1:00 pm -
Informative and useful for entire society
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 1, 2017 at 8:29 am -
આભાર વિજયભાઈ
લેખકNeha shah
on August 31, 2017 at 3:21 pm -
Sir very true if we as a parents give plenty of quality time to our child then and then they can enjoy life and they will be always happy and become our true friend. Yesterday I was thinking about my childhood, in our home we are three sisters and one brother but we are too lucky that my mother had given us equal love and plenty of time. Whole day she was busy with our school, food and etc. She was not studied well so she can’t teach us but she had given whole life to us only. I remember she took he’d lunch at 2.30 or 3 after completing whole household works
We were very poor at that time. Now we all are studied well and our financial conditions are also good but we can’t give her anything because before 2 years she died. Miss you and love you mom.
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 1, 2017 at 8:28 am -
આભાર નેહા બહેન, સાચી વાત છે. આપણે ગમે તેટલા મોટા થઈએ પણ માતાપિતા સાથેની ક્ષણો, નાના મોટા પ્રસંગો આપણને જીવનભર યાદ રહે છે. કોઈએ કહ્યું છે ને કે પહેલા માં આંસુ આવવા દેતી ન હતી. હવે આંસુ આવે છે ત્યારે માં નથી.
લેખકRonak Shah
on August 31, 2017 at 4:37 pm -
Very nicely written sir..We will surely follow this instructions..
Thanks
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 1, 2017 at 8:26 am -
thanks ronak bhai
લેખકKajal thakkar
on August 31, 2017 at 6:33 pm -
Miss you so much mamma on the comment of neha shah blog. I am the elder sister of neha
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 1, 2017 at 8:25 am -
હા, સાચી વાત માતા-પિતા સાથે પસાર કરેલો સમય ભૂલી શકાતો નથી.
લેખકNidhi
on September 3, 2017 at 8:44 pm -
Thanks for covering so many important day to day topics
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 4, 2017 at 10:39 pm -
thanks nidhi
લેખકRupal Kothari
on September 6, 2017 at 6:21 am -
Very true! We have to teach time management to Kids in order to keep up with academically and extra activities
લેખકDr.Ashish Chokshi
on September 7, 2017 at 10:34 pm -
સાચું રૂપલ બહેન, ભણવા સિવાયની પ્રવૃત્તિઓમાં બાળકોને માહેર બનાવવામાં માતાપિતાનું યોગદાન અને સમયનું મેનેજમેન્ટ ખુબ જ અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.